راهکار شفای امراض با اصلاح سبک زندگی

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

ماه مبارک رمضان امسال نیز همانند سنوات گذشته برای شفای همه مریض‌ها دعا کردیم «اللهمّ اشف کلّ مریض» (۱)

اما شرط اجابت دعا چیست؟

امیر مؤمنان على(علیه السلام) فرمود: «الدّاعِی بِلا عَمَل کَالرّامِی بِلا وَتَر»؛ دعاکننده بدون عمل، مانند تیرانداز بدون زه است (۲).

 چه کنیم که درباره درخواست شفای امراض از درگاه باری‌تعالی، همانند تیرانداز بدون زه نباشیم؟

وقتی همچنان تخت‌های بیمارستانی هزار هزار افزوده می‌شود و ابربیمارستان‌ها یکی پس از دیگری افتتاح می‌شود، یعنی اینکه دعای ما مستجاب نشده است و چنان آمار بیماری‌ها و جمعیت امراض افزوده می‌شود که لازم است یک روز ابربیمارستان هوشمند افتتاح شود و چند روز بعد هم پیشرفته‌ترین مرکز تشخیص و درمان سرطان در غرب آسیا.

بسیاری از امراض ناتوان‌کننده چون انواع سرطان‌ها، ناشی از یک سبک زندگی ناسالم است. لذا شرط اجابت دعا برای اینکه در درجه اول دچار بیماری نشویم و در درجه بعدی اگر گرفتار شدیم، بدن ما به درمان جواب بدهد، آن است که یک سبک زندگی سالمی را اتخاذ کنیم و حداقل های یک سبک زندگی سالم را برای دوری از عوامل بیماری زا و تقویت سیستم ایمنی بدن رعایت کنیم.

آنچه که عقل نمی فهمد

257

کسانی که اهل وحی و دیانت نیستند، حقوق آن ها، اخلاق آن ها، تبصره‌ها و مواد کاربردی، هیچ کدام صبغه علمی ندارد، برای اینکه آیین‌نامه‌های این ها، مواد مصوب مجلس آن ها به مبانی وابسته است؛ مبانی آن ها هم مثل استقلال، حرّیت، امنیت، امانت، محیط زیست، زندگی مسالمت آمیز و مانند آن است که این ها مبانی مشترک پذیرفته شده بین الملل است و کلید همه این مبانی یعنی «مبنی المبانی»، عدل است، همه این ها در محور عدل سامان می‌پذیرد، عدل هم مفهوم آن خیلی شفاف و روشن است ...

عدل، یعنی «وضع کل شیء فی موضعه»، تا اینجا مشترک بین موحد و ملحد است، چون آن ها که خدا را قبول ندارند هم مجلسی دارند، قانون وضع می‌کنند، آیین نامه دارند، تبصره دارند، مواد دارند، مواد را از مبانی می‌گیرند؛ اما مبانی را بدون منبع در دست دارند.

عدل که عبارت از «وضع کل شیء فی موضعه» است، اینها نمی‌دانند جای اشیا کجاست، چون جای اشیا را اشیاآفرین می‌داند، جای اشخاص را اشخاص آفرین می‌داند؛ لذا دست آن ها خالی است.

برکات جشن و عزای اهل بیت (علیهم السّلام)

256

چند چیز است که دل را واقعاً نرم می‌کند. یکی جریان سید الشهداء(سلام الله علیه) است، حیف که این به دست ماها افتاد؛ این جریان سید الشهداء یک سهم تعیین‌کننده‌ای در ایجاد امنیت و آرامش دارد.

می‌دانید این اشک، جامعه را چه کار می‌کند. جامعه‌ای که اهل اشک باشد، اهل ناله و ضجّه باشد، جامعه عطوف است؛ جامعه سارق و کاذب و فَتّان و مانند آن نیست.

آنچه در بعضی از روایات دارد، مسأله بهشت و ثواب اخروی که «ممّا لا ریب فیه» است، این ها بیّنُ الرُّشد هستند؛ اما تأمین جامعه، جامعه‌ای که اهل اشک باشد، عاطفی است، جامعه عاطفی که برای هم چاقو نمی‌کشند؛ این از بهترین برکات روضه است.

در بعضی از روایات هم به این نکته اشاره شد که این از برکات کربلاست که جامعه را عطوف می‌کند؛ چه اینکه درباره نشاط فرمودند در میلاد ما، در خوشحالی ما هم خوشحال باشید، چون جامعه با نشاط هم دیگر جامعه چاقوکشی و عربده کشی نیست.

چطور با خدا ناز کنیم؟

255

در آغاز این دعای نورانی «افتتاح» که از وجود مبارک حضرت است، به ما آموختند که همیشه اهل گدایی و نیاز نباشید، آن هم خوب است، قدری هم اهل ناز باشید،

اصلاً ماه مبارک رمضان ماه ناز است. در این دعای «افتتاح» می گوییم خدایا! من می خواهم «مُدِلًّا عَلَیْکَ»، می خواهم با تو دَلال کنم، ناز کنم، نه نیاز.

نیاز را که در یازده ماه دارم، من می خواهم إدلال کنم؛ دَلال، غَنج و ناز را هم که به ما راه دادی.

چگونه بهشت و جهنم را ببینیم؟

254

راه اویس قرن شدن چیست؟ راه حارثةبن عبدالله شدن چیست؟ ...

حضرت امیر (علیه السّلام) فرمود مردانی هستند که گویا بهشت را می بینند.

بهشت را باور داشتن مهم نیست، چون هر مؤمنی  بهشت را باور دارد، یا به دلیل اجمال و یا به دلیل تفصیل؛ اثبات اینکه بهشتی و جهنمی هست، عدلی و حسابی هست، صراطی هست، این با چند سال درس خواندن حل می شود؛ اما آدم اینجا نشسته بهشت را ببیند، جهنم را ببیند، باطن را ببیند ...

وقتی وجود مبارک امام باقر و امام سجاد (سلام الله علیهما) این پرده را از جلوی چشم شاگرد خود برداشتند، دیدند در صحنه عرفات چه خبر است؛ این راه، راه دارد یا ندارد؟

سراسر قرآن، محکمات است

253

اینکه قرآن می فرماید این کتاب متشابه است، چطور متشابه است؟

فرمود یک اختلاف داخلی در بعضی ها هست، ما این گره کور را به وسیله بعضی ها حل می کنیم؛ معلوم می شود این ها با هم آشنا هستند؛ اگر طبیب و مریض با هم اختلاف می داشتند که طبیب به بالین مریض نمی آمد.

فرمود بعضی ها به حسب ظاهر بیمار هستند، بعضی ها به حسب ظاهر طبیب هستند، ما این طبیب را به بالین این بیمارها می فرستیم، تا این ها حل بشود.

این متشابهات به منزله بیمارهای علمی هستند، آن محکمات به مترله اطبّای علمی هستند.

مراقب غرق شدن در بحران های ناشی از گسستن روابط اجتماعی باشیم

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

سال گذشته در ایام نوروز که مصادف با ماه شریف شعبان بود و هنوز قدری تب و تاب شیوع بیماری کرونا برقرار بود برای اقامه نماز وارد مسجدی شدیم که روی در ورودی آن اطلاعیه ای با این عبارت نصب بود که «حسب توصیه وزارت بهداشت لطفاً از دست دادن و رو بوسی جداً خودداری کنید».

پس از اقامه نماز، صلوات شعبانیه خوانده شد که در بخشی از این مناجات آمده است «اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا ...» خدایا، بر محمد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس های عمیق، هرکه به آن توسّل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود ...

یادم افتاد که در دهه های شصت و هفتاد حسب توصیه وزارت بهداشت و بدون لحاظ کردن توصیه های دینی، مردم را با شعارهای «فرزند کمتر، زندگی بهتر» و «دو تا بچه کافیه» و با إعمال برخی محدودیت ها و محرومیت ها از خدمات اجتماعی به سمت تحدید نسل سوق دادند و امروز همان وزارت بهداشت با درک خطرات سیاست های دیکته شده از سوی برخی سازمان های بین المللی، شعار «فرزند بیشتر، نشاط بیشتر» را مطرح می کند و از بروز «فاجعه جمعیتی» سخن می گوید (1) و هشدار می دهد «فقط یک دریچه هفت ساله داریم که اگر در این هفت سال افزایش جمعیت را در دستور کار قرار ندهیم، کشور دچار بحران خواهد شد» (2) و رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی نیز می گوید «متأسفانه ایران در چند قدمی سیاه چاله پیری جمعیت بوده که از بحران شیوع بیماری کرونا خطرناک‌تر است؛ زیرا تمامی بحران‌ها کشور نهایتاً پس از گذشت ۱۰ سال برطرف می‌شوند، اما ۱۵۰ سال طول می‌کشد تا سایه پیری جمعیت از کشور برود» (3).

انقلاب سبز مهدوی و چالش های مدیریت پسماند در ایران

به بهانه نیمه شعبان

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

«فلایبقی فی الارض خرابٌ إلّا عمر ... هیچ خرابه ای در زمین نمی ماند مگر آن که در حکومت مهدی (عج) آباد شود ... نه آن که در بخشی از دنیا ... بلکه در سراسر جهان خرابه ای نخواهد بود ... یعنی علاوه بر اینکه یک انقلاب اقتصادی انسانی است، یک انقلاب سبز و محیط زیستی نیز هست، چون در چندین روایت داریم که در زمان مهدی (عج) هیچ جای جهان نیست که پا بگذارید مگر آن که سر سبز است و همه دنیا آباد می شود» (*)

یک منتظر واقعی باید پیش از ظهور امام زمان (عج) در جهت تحقق اهداف مهدوی تلاش کند و از آنجا که آبادانی زمین و انقلاب زیست محیطی یکی از برنامه های عصر ظهور است بنابراین فرد و جامعه منتظر در عصر غیبت و دوران انتظار نمی تواند نسبت به این امور بی تفاوت باشد.

نمی توان در تدارک جشن نیمه شعبان و سایر برنامه های منتسب به حضرت همچون سه شنبه های مهدوی، نسبت به مسائل زیست محیطی در پذیرایی ها توجه نکرد و تصور کرد که در جهت اهداف مهدوی قدم برداشتیم.

صرف یادآوری وجود شریف حضرت مهدی (عج) و ایام منتسب به ایشان، وظیفه انتظار ادا نمی شود بلکه باید اهداف و آرمان های مهدوی را با عمل نیز یادآوری کرد؛ باید با شیوه پذیرایی در عمل نشان دهیم که آبادانی زمین یکی از اهداف انقلاب مهدوی است و کاری کنیم که پس از پایان پذیرایی در ایستگاه های صلواتی، انبوهی از زباله – به خصوص از نوع تجزیه ناپذیر- را وارد محیط زیست نکرده باشیم و یا لااقل با اتخاذ تدابیری، حجم پسماند را کم کنیم.

برجسته ترین دعای امت اسلامی

252

برجسته ترین دعای امت اسلامی این است که «لَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِینَ آمَنُوا» (1).

یک امت اسلامی از خدای سبحان می­ خواهد که یک­ دست باشیم، کینه کسی را نداشته باشیم، بر فرض هم اختلافی هست قابل حل است؛ این طور نیست که حالا ما خودمان را به کینه مبتلا کنیم که ده­ ها خطر را همین کینه به همراه دارد، نه خاطرات سالمی برای آدم می­ گذارد، نه وقت سالمی برای آدم می­ گذارد، نه آرامشی برای خانواده می­ گذارد.

۲۰ توصیه سلامتی برای معتکفین ماه رجب

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

 

بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها 

1. در صورت بروز هرگونه علائم سرماخوردگی، از شرکت در برنامه اعتکاف صرف‌نظر کنید.

2. در صورتی که پس از شرکت در برنامه اعتکاف دچار علائم سرماخوردگی شدید، به مسؤولین امر اطلاع دهید و احتیاط‌ها و ملاحظات لازم را جهت پیشگیری از انتقال بیماری به دیگران انجام دهید.

3. وسائل شخصی نظیر روبالشی، زیرانداز، چفیه و ... را قبل از به همراه آوردن بشویید و همچنین بدنه و به خصوص سطح زیرین ساک یا کوله‌پشتی خود را قبل از ورود به مسجد، نظافت و گردگیری کنید.

4. از مواجهه ناگهانی با سرما بپرهیزید و قبل خروج از فضای داخلی مسجد به منظور استفاده از سرویس بهداشتی محوطه و ...، از پوشش مناسب و کلاه استفاده کنید.

پیشگیری از آسیب‌های عضلانی و اسکلتی 

5. از بی‌تحرّکی کامل در طول شبانه‌روز بپرهیزید، هر از گاهی قدم بزنید و حرکات کششی انجام دهید.

6. از مناسک اعتکاف به عنوان فرصتی مناسب برای کاهش استفاده از وسائل ارتباطی و تجهیزات الکترونیکی و همچنین کاهش وابستگی به فضای مجازی استفاده کنید. 

7.در صورت استفاده از تلفن همراه، لپ‌تاپ، تبلت و ...، مراقب وضعیت بدنی خود باشید(تکیه دهید، گردن را خم نکنید، فاصله چشم با صفحه نمایشگر مناسب باشد و ...) و به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار نگیرید.

سلامت چشم 

8. به منظور پیشگیری از ضعف بینایی، آسیب‌های چشمی و استرس‌های ناشی از مواجهه بیش از حد با تشعشعات، برای خواندن ادعیه و قرآن کریم و هر نوع مطالعه دیگری از کتاب‌ و نسخه‌های کاغذی استفاده کنید و تا حد امکان از رجوع به نسخه الکترونیکی بپرهیزید.

9. هرگز در تاریکی به صفحه نمایشگر موبایل، لپ‌تاپ و تبلت خیره نشوید.

10. تا حد امکان سعی کنید در طول روز به خصوص برای مطالعه، از نور طبیعی استفاده کنید.

حفظ محیط زیست 

11. در صورتی که دست‌اندرکاران برنامه ناچار به پذیرایی با ظروف یک‌بار مصرف هستند، سعی کنید به منظور حفظ محیط زیست و کاهش تولید زباله‌ها -به خصوص زباله‌های پلاستیکی دیرتجزیه‌پذیر-  تا حد امکان ظروف شخصی (بشقاب، کاسه، قاشق، چنگال و به خصوص لیوان) به همراه داشته باشید.

12. به منظور جلوگیری از اسراف و تولید پسماند غذایی، وعده‌های غذایی را به اندازه نیاز خود دریافت کنید و قبل از مصرف، مقدار اضافه غذا را از طریق خادمین به ظرف اصلی غذا برگردانید.

تغذیه سالم 

13. به منظور تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرماخوردگی سعی کنید تا حد امکان برخی چاشنی‌های ساده و سبک(نظیر لیموترش، پودر آویشن، سیاهدانه و ...) را جهت افزودن به غذا به همراه داشته باشید.

14. سعی کنید مقداری عسل نیز به همراه داشته باشید و در فاصله افطار تا سحر به همراه آب گرم و لیموترش مصرف کنید.

15. به منظور جلوگیری از اختلال در هضم غذا تا حد امکان از مصرف آب، مایعات و به خصوص نوشابه‌های گازدار به همراه غذا بپرهیزید و یا مقدار مصرف آن‌ها را در حین غذا خوردن کاهش دهید.

16. از افراط در نوشیدن آب سرد بپرهیزید و برای تامین مایعات بدن، تا حد امکان از آب ولرم و مایعات گرم استفاده کنید (سرد شدن معده موجب اختلال در هضم غذا و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود)

نکات ایمنی 

17. از یک پریز برق برای برقراری اتصالات متعدد استفاده نکنید.18. در صورت شناسایی و برخورد با نقاط ناایمن (نظیر لبه برآمده فرش در مسیر رفت و آمد، لبه‌های تیز و بُرنده میز و صندلی، سیم‌کشی‌های ناایمن، پریزهای بدون حفاظ و ...) مسؤولین را در جریان امر قرار دهید.19. قبل از اعتکاف، روش استفاده از کپسول اطفاء حریق را یاد بگیرید و در شروع اعتکاف نیز محل استقرار کپسول‌ها را در محیط مسجد شناسایی کنید.

اصلاح سبک زندگی

20. سعی کنید از مراسم معنوی اعتکاف بهترین استفاده را برای اتخاذ سبک زندگی سالم (سحرخیزی، عادت به مطالعه و کاهش اعتیاد به فضای مجازی، پرهیز از پرخوری و درهم‌خوری، اشتغال به عبادت و پرهیز از افکار منفی، گفتگوهای مفید و پرهیز از مجادله‌های بیهوده و ...) ببرید.

 

لینک در وبلاگ درباره سلامتی