نماز جمعه و تقوای الگوی مصرف
همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت
حجة‌الاسلام علی‌اکبری، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه در یکی از خطبه‌های نماز جمعه تهران از سبک مسرفانه در بهره‌برداری از منابع آب و آسیب‌های محیط زیستی ناشی از آن گفت و تذکر داد که تقوای الهی را درباره آب رعایت کنیم و تأکید کرد که فرهنگ مصرف و الگوی کشت و وضعیت صنایع و ... باید اصلاح شود (*).
اما در همین مصلّای محل برگزاری نماز جمعه، فرهنگ مصرف غلط و مسرفانه‌ای در پذیرایی از نمازگزاران دیده می‌شود که آن هم تبعات زیست‌محیطی دارد و منابع آب را نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم آلوده و در نتیجه محدود و ضایع می‌کند.
در همانروز شاهد بودم در محوطه مصلی در حالی که هنوز خطبه‌های نماز جمعه شروع نشده، سطل زباله حاوی لیوان‌های یک‌بار مصرف پلاستیکی ناشی از توزیع شربت، لبریز شده بود؛ داخل جایگاه نیز کلمن‌های آب قرار داده شده بود که برای نوشیدن آن، چاره‌ای جز استفاده از لیوان‌های یک‌بار مصرف پلاستیکی و تولید یک واحد زباله به ازای هر بار نوشیدن آب نیست.
این هم مصداقی از فرهنگ مصرف مسرفانه است که هم از سوی شورای سیاستگذاری نماز جمعه قابل مدیریت و اصلاح است و هم از سوی نمازگزاران؛ همانطور که در قضیه مصرف بهینه آب نیز نباید از نقش مدیریت و سیاست‌گذاری‌های دولتمردان غفلت کرد.
روزی دیگر شاهد بودم ۴۰ دقیقه مانده به شروع خطبه‌های نماز جمعه در مصلای تهران، مخزن زباله لبریز از زباله‌های پلاستیکی شده بود؛ یک شرکت بیمه‌ای با توزیع لیوان‌های پلاستیکی بسته‌بندی شده‌ی حاوی آب شرب می‌خواست با ایجاد یک حس نوستالوژیک، خاطره پیاده‌روی اربعین را تجدید کند و در ضمن یک تبلیغی هم برای خود کرده باشد.
این در حالی است که ظاهراً در عراق زیرساخت مناسبی برای تأمین آب شرب بهداشتی وجود ندارد و به ناچار لیوان‌های آب شرب به صورت بسته‌بندی تولید و توزیع می‌شود؛ اما اینجا که چنین شرایط اضطراری حاکم نیست، انتخاب این روش برای توزیع آب شرب، نوعی اسراف و تبذیر و بی‌عقلی محض است!
با تعبیه یک تانکر آب شرب مجهز به شیر برداشت و تشویق به همراه داشتن و استفاده از لیوان شخصی، به راحتی می توان جلوی آسیب به محیط زیست و شیوع انواع بیماری سرطان حاصل از تجزیه این ظروف به میکروپلاستیک‌ها را گرفت.
و چه بهتر که شرکت های تجاری ضمن تبلیغ برای معرفی خود، فرهنگ و الگوی مصرف صحیحی را توسعه و ترویج دهند که در این زمینه می توانند اقدام به تهیه و توزیع لیوان‌های غیر یک‌بار مصرف سبک و کم‌حجم کنند تا افراد بتوانند به راحتی همراه داشته باشند و برای نوشیدن آب و شربت و چای در موکب ها و ایستگاه های صلواتی از آن استفاده کنند.
و چه جایگاهی مناسب تر و سزاوارتر از جایگاه نماز جمعه برای توسعه و ترویج این تقوای جمعی در حوزه الگوی مصرف؟
پی نوشت:
*- خطبه های نماز جمعه تهران، 17 مرداد ماه 1404
