پیوست مغفول مانده در پیاده روی اربعین

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

 

آیین پیاده روری اربعین که چندین سال است حسابی رونق گرفته و مورد استقبال خیل عظیم مشتاقان سالار شهیدان و آزادگان جهان، حضرت امام حسین (علیه السلام) قرار گرفته است. اما در این قبیل تجمعات انبوه ملاحظات فراوانی وجود دارد که متولیان امور باید به آن توجه کنند.

در این خصوص توصیه های فراوانی در حوزه های مختلف از سوی متخصصان و سازمان های مختلف مطرح می شود و محتوای آموزشی در قالب های مختلف تدوین و منتشر می شود.

از جمله در زمینه امور بهداشتی و پیشگیری از بیماری ها و حوادث، توصیه های فراوانی وجود دارد اما گویا مسأله محیط زیست و مدیریت پسماند تا حدودی مغفول مانده است و آنطور که شاید و باید به آن پرداخته نمی شود.

سال گذشته که توصیه ها در خصوص این رویداد مهم را دنبال می کردم فقط یک مورد دیدم که یک فعال محیط زیست در یک برنامه تلویزیونی عنوان کرد: «بیشتر از 95-90 در صد این ظروف یک بار مصرف اصلاٌ قابل بازیافت نیستند، تجزیه هم نمی شوند و متأسفانه مجبور هستند آن ها را در خندقی کنار جاده نجف تا کربلا دفن کنند و چه الودگی های بسیار زیادی که این ظروف می توانند ایجاد کنند، چه از لحاظ سلامتی برای خود زائران از این جهت که وقتی چای داغ داخل این ظروف ریخته می شود، مواد سمی از این ظروف وارد چای می شود که برای سلامتی خطرناک است و در زمین نیز پس از سال ها تجزیه می شوند به ذرات ریز میکروپلاستیک و ذرات وارد هوا و آب و خاک می شوند و تمام زمین را آلوده می کنند» و سپس در ادامه راهکارهای ساده ای را از قبیل به همراه داشتن ظرف های کوچک درب دار برای صرف غذا و قمقمه و لیوان شخصی برای صرف نوشیدنی ها را مطرح نمود. (*)

جا داشت این توصیه مهم بیشتر مورد توجه قرار می گرفت و در قالب پیام های آموزشی به طور مکرر تکرار می شد و به سمع و نظر زائران عزیز عتبات رسانده می شد که اگر از ایران حداقل ۲ میلیون زائر داشته باشیم که در طول 6 روز این سفر حداقل روزی ۳ بار به نوشیدنی داغ یا سرد احتیاج پیدا می کنند، تنها در صورت استفاده از لیوان شخصی، از تولید ۳۶ میلیون پسماند لیوان یکبار مصرف جلوگیری می شود و اگر کلیه حدود 20 میلیون زائر از نقاط مختلف جهان چنین کنند نیز این رقم به کاهش ۳۶۰ میلیون پسماند حاصل از لیوان یک بار مصرف می انجامد.

آب معدنی صلوات ندارد، استغفار دارد

در حاشیه توزیع بی‌رویه بطری‌های آب صلواتی در مراسم سالگرد رحلت امام خمینی (ره)

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

در مراسم سی و پنجمین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) همین که از مترو وارد فضای اطراف حرم شدم، اولین صحنه ای که به چشمم خورد، کامیون حمل آب معدنی صلواتی بود و پس از آن در گوشه و کنار صحنه هایی از آثار این بطری های ویرانگر محیط زیست دیدم که باید بابت اتخاذ چنین روشی برای تأمین آب شرب، استغفار کرد.

فناوری منحوسی که نیاز کاذب ایجاد کند، الگوی مصرف غلطی را رواج دهد، سبکزندگی مسرفانه‌ای را رقم بزند، زحمت رفتگران را زیاد کند، مدیریت پسماند را به چالش بکشد و با افزایش حجم زباله‌های پلاستیکی دیر تجزیه پذیر به محیط زیست آسیب وارد کند، زندگی جانداران را در مخاطره قرار دهد و در درازمدت باعث افزایش بیماری سرطان شود، صلوات ندارد !

نمی‌توان صلوات فرستاد و بطری‌های آب را نیم‌خورده در هر گوشه و کناری رها کرد و زحمت و دردسر رفتگران را افزایش داد.

نمی‌توان صلوات فرستاد و منظره‌های ناپسندی را از اسراف و آسیب به محیط زیست در حرم امامی که نسبت به این امور حساسیت و مراقبت دقیق داشت، به نمایش گذاشت.

نمی‌توان صلوات فرستاد و چنان حجم زباله‌های پلاستیکی را افزایش داد که سطل‌های موجود کفایت نکند و همه در کمتر زمانی سر ریز شوند.

قرآن کاغذی یا موبایلی؟

۴ دلیل ارجحیت نسخه‌های کاغذی برای قرائت قرآن، دعا و هر نوع مطالعه دیگر

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

ماه مبارک رمضان فرصتی برای انس بیشتر با قرآن کریم و مناجات با پرودگار است که امسال این فرصت با فرا رسیدن ایام تعطیلات نوروزی بیشتر فراهم است.

شاید برخی ترجیح دهند به جای استفاده از کتاب قرآن و ادعیه به خصوص در مواردی که بیرون از منزل هستند، از نسخه‌های الکترونیکی در تلفن همراه خود استفاده کنند.

اما چند دلیل برای ارجحیت استفاده از نسخه‌های کاغذی و کتاب‌ها و کتابچه‌های جیبی همراه وجود دارد که در ادامه به بررسی این دلائل می‌پردازیم:

راهکارهای سلامتی در مشاغل پشت میز نشینی

به مناسبت روز کارمند

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

امروزه بسیاری از شغل های کارمندی مستلزم بی تحرّکی و نشستن های طولانی مدت پشت میز و کار با رایانه و  تجهیزات اداری است که اثرات ناگوار و مخرّبی بر سلامتی دارد و می تواند منجر به عواقب ناخوشایندی مانند سکته قلبی و مغزی، دیابت، فشار خون بالا، چاقی، چربی خون بالا، کبد چرب، افسردگی و کاهی قوای عضلانی شود. 

علاوه بر این چه بسا اکثر کارکنان پس از مراجعت به منزل نیز زمان های بسیاری را صرف کار با تلفن همراه در گشت و گذار در شبکه های اجتماعی کنند که این امر عوارض کم تحرکی را تشدید می کند چرا که تداوم استفاده از اینترنت بدون برنامه ریزی آن می تواند بسیار زیانبار باشد و حتی استفاده مفید از اینترنت و تجهیزات ارتباطی نیز عوارض جسمی و روانی به دنبال دارد که باید برای کنترل و پیشگیری از آن چاره اندیشی شود. برخی عوارض کم تحرکی و نشستن های طولانی مدت، کشیدگی مهره های گردن، شانه درد و پشت درد، آسیب به دیسک کمر، پوکی استخوان ها و کندی عملکرد مغز عنوان شده است. برخی ناهنجاری های اسکلتی و عضلانی ناشی از کار مداوم با رایانه و تجهیزات ارتباطی عبارت است از: سر به جلو، شانه نابرابر، کج پشتی (اسکولیز)، گردپشتی (قوز پشتی)، پشت گود (گودی کمر، زانوی ضربدری و پرانتزی، کف پای صاف و گود، دردهای عذاب آور ناحیه دست، مچ دست و انگشتان و دردهای ناحیه لگن.

افرادی که مدام گردن خود را برای تایپ کردن به سمت صفحه کلید رایانه خم می کنند، باعث کشیدگی مهره های گردن و از بین رفتن تعادل دائمی آن ها می شود. درد شانه و کمر درد از دیگر عوارض نشستن طولانی مدت است زیرا در این حالت بار اضافی بر عضلات شانه و وارد می شود.

افرادی که زیاد می نشینند در معرض خطر دیسک کمر قرار دارند و وزن بالاتنه به جای اینکه بر کل ستون فقرات وارد شود، دائماً بر استخوان های نشیمنگاه وارد می شود. پوک شدن استخوان ها از دیگر عوارض نشستن طولانی مدت است. همچنین نشستن طولانی مدت و آویزان ماندن پاهاه سبب انتقال مایعات به سمت پاها و تورم آن ها می شود. متخصصان اورولوژی، بی تحرّکی و ورزش نکردن و یا مشاغلی که را که نیاز به نشستن طولانی دارد، در تشکیل سنگ کلیه بسیار مؤثر می دانند. نشستن طولانی مدت، خطر مرگ ناشی از هر علتی را تقریباً حدود 50 در صد افزایش می دهد. به ازای هر یک ساعت نشستن، 2 ساعت از طول عمر انسان کم می شود. (1)

نتایج مطالعات مرکز تحقیقات غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران نشان می دهد زنانی که تحرک ندارند و بیش از 9 ساعت در روز می نشینند، بیشتر مبتلا به شکستگی لگن می شوند. استفاده طولانی مدت از تجهیزات الکترونیکی می توانند بر سلامت کارکنان تأثیر منفی بگذارد و باعث بروز مشکلاتی مانند بی خوابی، اضطراب و سردرد شوند. لذا چنین شرایطی ایجاب می کند ضمن این که کارکنان به حفظ سلامت خود و افزایش آگاهی ها در این زمینه توجه کنند، کارفرمایان نیز باید نسبت به تهیه بسته های آموزشی لازم برای کارکنان خود در خصوص راهکارهای کاهش عوارض نشستن های طولانی مدت و استفاده از وسائل اداری و الکترونیکی اهتمام به عمل آورند.

مشاهدات علمی نشان می دهد افرادی که شغل آن ها با فعالیت جسمی روزانه همراه است، کمتر به سکته قلبی دچار می شوند. با حذف تلاش های عضلانی در زندگی روزانه بدون آن که خود متوجه باشیم، سیستم های عصبی احشایی را از تمرین هایی که برای حفظ تعادل داخلی لازم است، محروم ساخته ایم. (2) در عین حال انجام فعالیت های ورزشی باعث تسکین استرس، تقویت سیستم ایمنی بدن و سلامتی بدن می شود.

لذا به منظور کاهش عوارض کم تحرکی و حفظ سلامتی در مشاغل پشت میز نشینی، راهکارهای ذیل پیشنهاد می شود:

سوزنمان روی یک بار مصرف گیر نکند

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

شعار روز جهانی محیط زیست در سال جاری عبارت بود از «راه حل‌ها برای آلودگی پلاستیک» که سازمان حفاظت از محیط زیست این شعار را تحت عنوان پیام محوری «نهضت ملی کاهش آلودگی‌های پلاستیکی» مطرح کرده است.

دکتر سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست در این خصوص ضمن یک گفتگوی تلویزیونی اشاره داشت که ما اگر در دوره مسؤولیتمان فقط بتوانیم مشکل پلاستیک را در کشور حل کنیم خیلی کار کرده ایم و اعلام کرد که آئین نامه کاهش پلاستیک در کشور مصوب و ابلاغ شده است که در یک بازه زمانی 5 ساله، سالی 20% از پلاستیک های کمتر از 25 میکرون حذف می شود و پلاستیک های دوستدار محیط زیست جایگزین آن خواهد شد (*).

این در حالی است که ما در ابتدا باید بدانیم که اولویت ما در این زمینه، کاهش تولید پسماند است، چه تجزیه پذیر و چه دیر تجزیه پذیر، چه پلاستیک کمتر از 25 میکرون و چه پلاستیک بیشتر از 25 میکرون. یعنی در ابتدا باید برنامه ریزی و سیاست گزاری ما بر اساس کاهش تولید پسماند باشد سپس اگر در مواردی چاره ای نداشتیم، اولویت بعدی آن است به گونه ای مدیریت کنیم که پسماند ایجاد شده، زیست تجزیه پذیر باشد.

راهکار شفای امراض با اصلاح سبک زندگی

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

ماه مبارک رمضان امسال نیز همانند سنوات گذشته برای شفای همه مریض‌ها دعا کردیم «اللهمّ اشف کلّ مریض» (۱)

اما شرط اجابت دعا چیست؟

امیر مؤمنان على(علیه السلام) فرمود: «الدّاعِی بِلا عَمَل کَالرّامِی بِلا وَتَر»؛ دعاکننده بدون عمل، مانند تیرانداز بدون زه است (۲).

 چه کنیم که درباره درخواست شفای امراض از درگاه باری‌تعالی، همانند تیرانداز بدون زه نباشیم؟

وقتی همچنان تخت‌های بیمارستانی هزار هزار افزوده می‌شود و ابربیمارستان‌ها یکی پس از دیگری افتتاح می‌شود، یعنی اینکه دعای ما مستجاب نشده است و چنان آمار بیماری‌ها و جمعیت امراض افزوده می‌شود که لازم است یک روز ابربیمارستان هوشمند افتتاح شود و چند روز بعد هم پیشرفته‌ترین مرکز تشخیص و درمان سرطان در غرب آسیا.

بسیاری از امراض ناتوان‌کننده چون انواع سرطان‌ها، ناشی از یک سبک زندگی ناسالم است. لذا شرط اجابت دعا برای اینکه در درجه اول دچار بیماری نشویم و در درجه بعدی اگر گرفتار شدیم، بدن ما به درمان جواب بدهد، آن است که یک سبک زندگی سالمی را اتخاذ کنیم و حداقل های یک سبک زندگی سالم را برای دوری از عوامل بیماری زا و تقویت سیستم ایمنی بدن رعایت کنیم.

مراقب غرق شدن در بحران های ناشی از گسستن روابط اجتماعی باشیم

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقای سلامت

سال گذشته در ایام نوروز که مصادف با ماه شریف شعبان بود و هنوز قدری تب و تاب شیوع بیماری کرونا برقرار بود برای اقامه نماز وارد مسجدی شدیم که روی در ورودی آن اطلاعیه ای با این عبارت نصب بود که «حسب توصیه وزارت بهداشت لطفاً از دست دادن و رو بوسی جداً خودداری کنید».

پس از اقامه نماز، صلوات شعبانیه خوانده شد که در بخشی از این مناجات آمده است «اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْفُلْکِ الْجارِیَةِ فِى اللُّجَجِ الْغامِرَةِ یَأْمَنُ مَنْ رَکِبَها وَ یَغْرَقُ مَنْ تَرَکَهَا ...» خدایا، بر محمد و خاندان محمّد درود فرست، کشتی روان در اقیانوس های عمیق، هرکه به آن توسّل جوید ایمنی یابد و هرکه آن را رها کند غرق شود ...

یادم افتاد که در دهه های شصت و هفتاد حسب توصیه وزارت بهداشت و بدون لحاظ کردن توصیه های دینی، مردم را با شعارهای «فرزند کمتر، زندگی بهتر» و «دو تا بچه کافیه» و با إعمال برخی محدودیت ها و محرومیت ها از خدمات اجتماعی به سمت تحدید نسل سوق دادند و امروز همان وزارت بهداشت با درک خطرات سیاست های دیکته شده از سوی برخی سازمان های بین المللی، شعار «فرزند بیشتر، نشاط بیشتر» را مطرح می کند و از بروز «فاجعه جمعیتی» سخن می گوید (1) و هشدار می دهد «فقط یک دریچه هفت ساله داریم که اگر در این هفت سال افزایش جمعیت را در دستور کار قرار ندهیم، کشور دچار بحران خواهد شد» (2) و رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی نیز می گوید «متأسفانه ایران در چند قدمی سیاه چاله پیری جمعیت بوده که از بحران شیوع بیماری کرونا خطرناک‌تر است؛ زیرا تمامی بحران‌ها کشور نهایتاً پس از گذشت ۱۰ سال برطرف می‌شوند، اما ۱۵۰ سال طول می‌کشد تا سایه پیری جمعیت از کشور برود» (3).

انقلاب سبز مهدوی و چالش های مدیریت پسماند در ایران

به بهانه نیمه شعبان

همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط و کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

«فلایبقی فی الارض خرابٌ إلّا عمر ... هیچ خرابه ای در زمین نمی ماند مگر آن که در حکومت مهدی (عج) آباد شود ... نه آن که در بخشی از دنیا ... بلکه در سراسر جهان خرابه ای نخواهد بود ... یعنی علاوه بر اینکه یک انقلاب اقتصادی انسانی است، یک انقلاب سبز و محیط زیستی نیز هست، چون در چندین روایت داریم که در زمان مهدی (عج) هیچ جای جهان نیست که پا بگذارید مگر آن که سر سبز است و همه دنیا آباد می شود» (*)

یک منتظر واقعی باید پیش از ظهور امام زمان (عج) در جهت تحقق اهداف مهدوی تلاش کند و از آنجا که آبادانی زمین و انقلاب زیست محیطی یکی از برنامه های عصر ظهور است بنابراین فرد و جامعه منتظر در عصر غیبت و دوران انتظار نمی تواند نسبت به این امور بی تفاوت باشد.

نمی توان در تدارک جشن نیمه شعبان و سایر برنامه های منتسب به حضرت همچون سه شنبه های مهدوی، نسبت به مسائل زیست محیطی در پذیرایی ها توجه نکرد و تصور کرد که در جهت اهداف مهدوی قدم برداشتیم.

صرف یادآوری وجود شریف حضرت مهدی (عج) و ایام منتسب به ایشان، وظیفه انتظار ادا نمی شود بلکه باید اهداف و آرمان های مهدوی را با عمل نیز یادآوری کرد؛ باید با شیوه پذیرایی در عمل نشان دهیم که آبادانی زمین یکی از اهداف انقلاب مهدوی است و کاری کنیم که پس از پایان پذیرایی در ایستگاه های صلواتی، انبوهی از زباله – به خصوص از نوع تجزیه ناپذیر- را وارد محیط زیست نکرده باشیم و یا لااقل با اتخاذ تدابیری، حجم پسماند را کم کنیم.

۲۰ توصیه سلامتی برای معتکفین ماه رجب

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

 

بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها 

1. در صورت بروز هرگونه علائم سرماخوردگی، از شرکت در برنامه اعتکاف صرف‌نظر کنید.

2. در صورتی که پس از شرکت در برنامه اعتکاف دچار علائم سرماخوردگی شدید، به مسؤولین امر اطلاع دهید و احتیاط‌ها و ملاحظات لازم را جهت پیشگیری از انتقال بیماری به دیگران انجام دهید.

3. وسائل شخصی نظیر روبالشی، زیرانداز، چفیه و ... را قبل از به همراه آوردن بشویید و همچنین بدنه و به خصوص سطح زیرین ساک یا کوله‌پشتی خود را قبل از ورود به مسجد، نظافت و گردگیری کنید.

4. از مواجهه ناگهانی با سرما بپرهیزید و قبل خروج از فضای داخلی مسجد به منظور استفاده از سرویس بهداشتی محوطه و ...، از پوشش مناسب و کلاه استفاده کنید.

پیشگیری از آسیب‌های عضلانی و اسکلتی 

5. از بی‌تحرّکی کامل در طول شبانه‌روز بپرهیزید، هر از گاهی قدم بزنید و حرکات کششی انجام دهید.

6. از مناسک اعتکاف به عنوان فرصتی مناسب برای کاهش استفاده از وسائل ارتباطی و تجهیزات الکترونیکی و همچنین کاهش وابستگی به فضای مجازی استفاده کنید. 

7.در صورت استفاده از تلفن همراه، لپ‌تاپ، تبلت و ...، مراقب وضعیت بدنی خود باشید(تکیه دهید، گردن را خم نکنید، فاصله چشم با صفحه نمایشگر مناسب باشد و ...) و به مدت طولانی در یک وضعیت ثابت قرار نگیرید.

سلامت چشم 

8. به منظور پیشگیری از ضعف بینایی، آسیب‌های چشمی و استرس‌های ناشی از مواجهه بیش از حد با تشعشعات، برای خواندن ادعیه و قرآن کریم و هر نوع مطالعه دیگری از کتاب‌ و نسخه‌های کاغذی استفاده کنید و تا حد امکان از رجوع به نسخه الکترونیکی بپرهیزید.

9. هرگز در تاریکی به صفحه نمایشگر موبایل، لپ‌تاپ و تبلت خیره نشوید.

10. تا حد امکان سعی کنید در طول روز به خصوص برای مطالعه، از نور طبیعی استفاده کنید.

حفظ محیط زیست 

11. در صورتی که دست‌اندرکاران برنامه ناچار به پذیرایی با ظروف یک‌بار مصرف هستند، سعی کنید به منظور حفظ محیط زیست و کاهش تولید زباله‌ها -به خصوص زباله‌های پلاستیکی دیرتجزیه‌پذیر-  تا حد امکان ظروف شخصی (بشقاب، کاسه، قاشق، چنگال و به خصوص لیوان) به همراه داشته باشید.

12. به منظور جلوگیری از اسراف و تولید پسماند غذایی، وعده‌های غذایی را به اندازه نیاز خود دریافت کنید و قبل از مصرف، مقدار اضافه غذا را از طریق خادمین به ظرف اصلی غذا برگردانید.

تغذیه سالم 

13. به منظور تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از سرماخوردگی سعی کنید تا حد امکان برخی چاشنی‌های ساده و سبک(نظیر لیموترش، پودر آویشن، سیاهدانه و ...) را جهت افزودن به غذا به همراه داشته باشید.

14. سعی کنید مقداری عسل نیز به همراه داشته باشید و در فاصله افطار تا سحر به همراه آب گرم و لیموترش مصرف کنید.

15. به منظور جلوگیری از اختلال در هضم غذا تا حد امکان از مصرف آب، مایعات و به خصوص نوشابه‌های گازدار به همراه غذا بپرهیزید و یا مقدار مصرف آن‌ها را در حین غذا خوردن کاهش دهید.

16. از افراط در نوشیدن آب سرد بپرهیزید و برای تامین مایعات بدن، تا حد امکان از آب ولرم و مایعات گرم استفاده کنید (سرد شدن معده موجب اختلال در هضم غذا و ضعف سیستم ایمنی بدن می‌شود)

نکات ایمنی 

17. از یک پریز برق برای برقراری اتصالات متعدد استفاده نکنید.18. در صورت شناسایی و برخورد با نقاط ناایمن (نظیر لبه برآمده فرش در مسیر رفت و آمد، لبه‌های تیز و بُرنده میز و صندلی، سیم‌کشی‌های ناایمن، پریزهای بدون حفاظ و ...) مسؤولین را در جریان امر قرار دهید.19. قبل از اعتکاف، روش استفاده از کپسول اطفاء حریق را یاد بگیرید و در شروع اعتکاف نیز محل استقرار کپسول‌ها را در محیط مسجد شناسایی کنید.

اصلاح سبک زندگی

20. سعی کنید از مراسم معنوی اعتکاف بهترین استفاده را برای اتخاذ سبک زندگی سالم (سحرخیزی، عادت به مطالعه و کاهش اعتیاد به فضای مجازی، پرهیز از پرخوری و درهم‌خوری، اشتغال به عبادت و پرهیز از افکار منفی، گفتگوهای مفید و پرهیز از مجادله‌های بیهوده و ...) ببرید.

 

لینک در وبلاگ درباره سلامتی

بازی را جدی نگیرید

همایون سلحشور فرد، کارشناس ارشد آموزش بهداشت و ارتقاء سلامت

همیشه تصور می کردم هدف از ورزش باید سلامتی و نشاط و شادابی و دستیابی به حال خوب در حوزه فردی و فرصتی برای ایجاد ارتباط مؤثر، تحکیم روابط دوستانه و تلطیف محیط جامعه در حوزه اجتماعی باشد؛ لذا وقتی که می دیدم در مسابقات فوتبال محله یا مدرسه برخی به شدت حرص و جوش می خورند و عصبانی می شوند و داد و فریاد راه می اندازند و پرخاشگری می کنند و گاهی حتی کار به فحاشی و درگیری کشیده می شود، به شدت متعجب و منزجر می شدم تا اینکه دربی شرم آور بهمن ماه سال 1373 اتفاق افتاد و باعث شد به طور کلی دندان علاقه و گرایش به این نوع ورزش را بکنم.

همان سال علی رغم اعلام همه نوع محکومیت علیه فوتبالیست های هنجارشکن از سوی کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال، شاهد بودم که چند صباحی بعد، اجرای همه این احکام نادیده گرفته شد و مشخص شد که ظاهراً بنا نیست هیچ خط قرمزی برای رعایت اخلاق و آداب اجتماعی در این ورزش جدی گرفته شود.