تهیه و تنظیم: همایون سلحشور فرد، کارشناس بهداشت محیط
مقدمه: قبل از هر چیز توجه کنید که ضدعفونی اماکن و محلات صرفاً یک اقدام تکمیلی، احتیاطی و کمکی است که به شرط رعایت اصول بهداشتی مورد تأکید متخصصان و مراجع بهداشتی و درمانی از سوی همه مردم می‌تواند مؤثر باشد.
خط اول دفاعی سلامت برخلاف آنچه که این روز‌ها در رسانه‌ها تبلیغ می‌شود، بیمارستان نیست بلکه کوی و برزن و کف جامعه است!
و اولین مدافعان سلامت هم کسانی هستند که جلوی بار اضافی مراجعات به مراکز درمانی و افزوده شدن زحمت و دردسر کادر خدوم و جهادگر درمان را می‌گیرند؛ اما متاسفانه زحمات و خدمات جهادگران خط مقدم جبهه سلامت، عمداً یا سهواً دیده نمی‌شود.
کادر بهداشت و پیشگیری در خط مقدّم جبهه سلامت تلاش می‌کنند که کار به بیمارستان ها کشیده نشود؛ بیمارستان ها در واقع پشت جبهه سلامت و خط مقدم جبهه درمان هستند.
تا زمانی که خط مقدم جبهه سلامت، مراکز درمانی تلقی شده و شاخص سلامت، افزایش تعداد تخت بیمارستانی دانسته می‌شود، این خط شکسته است!
حوصلم سر رفته، نه کاری، نه دانشگاهی، بیرونم که حال نمیده، ای خداااااا
این جملات کوتاه از استوری یک دانشجوی جوان ۲۰ ساله در اینستاگرام، بخش کوچکی از شیوع افسردگی ناشی از کاهش مراودات اجتماعی در این ایام را نشان می‌دهد.
این پدیده، نوک کوه یخی است که در اپیدمیولوژی بیماری‌ها از آن یاد می‌شود.
قسمت اعظم و پائین‌تر این کوه در زیر آب پنهان است و می تواند شامل میان‌سالان و سالمندانی باشد که کمتر احساسات خود را بروز می دهند.
لذا باید پرسید که آیا برنامه و تدابیری برای پیشگیری از بروز اختلالات روحی و روانی ناشی از تبعات شیوع ویروس کرونا برای اقشار مختلف جامعه وجود دارد؟
برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا دستور به کاهش و حتی حذف مراودات اجتماعی می‌دهیم غافل از اینکه روح و روان مردم را گرفتار ویروسی بدتر از کرونا می‌کنیم.
پزشک متخصصی را در تلویزیون دیدم که به مردم توصیه می کرد «حتی برای تبریک عید نوروز هم به دیدن پدران و مادرانتان نروید؛ با واتساپ تماس تصویری بگیرید و عید را به آن ها تبریک بگویید.»!
آیا می خواهیم اگر سالمندی از ویروس کرونا جان سالم به در برد، از افسردگی دق مرگ شود؟!
همایش ملی بهداشت محیط هر ساله به میزبانی یکی از دانشگاه ها برگزار می شود؛ امسال نیز قرار بود بیست و دومین همایش ملی بهداشت محیط به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی تهران در هفته اول اسفند ماه برگزار شود که به دلیل شیوع بیماری ناشی از کروناویروس مانند سایر همایش ها و گردهمایی ها لغو شد.
لذا بر آن شدم که در این فرصت، نکته برداری هایی را که از برخی سخنرانی های و مقالات علمی در همایش سال گذشته به میزبانی دانشگاه علوم پزشکی زنجان داشتم، منتشر کنم.
نماینده ولی فقیه در دانشگاه علوم پزشکی زنجان در مراسم افتتاحیه همایش:
خدا طبیعت را مسخر ما کرده است ولی ما نباید تبذیر کنیم؛ امروز بشر با ظهور عصر مدرنیته و با صنعت، راه را برای تنفّس بشر بسته است.
پروفسور علیرضا مصداقی نیا، رئیس انجمن علمی بهداشت محیط ایران در مراسم افتتاحیه همایش:
برنامه های توسعه ای کشور به گونه ای است که روز به روز کلان‌شهرها را گسترش می دهیم ولی فکری برای بهداشت محیط نمی کنیم و پیش بینی های لازم را نداریم.
ما کشاورزی کوچک و سالمی داشتیم ولی با وارداتی که نمی دانیم چه هست (نظیر تراریخته ها) بر نگرانی ها در خصوص امنیت مواد غذایی افزوده شده است.
سلامت و سبک زندگی/23
جمهوری اسلامی ایران از ابتدای انقلاب تا کنون رکورددار برپایی تجمعات گوناگون به مناسبت های مختلف دینی و سیاسی است.
تشییع 10 میلیونی امام خمینی (ره) و راهپیمایی عظیم 30 میلیونی اربعین در رکوردهای گینس ثبت شده است و پیش بینی می شود درباره تشییع سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی نیز چنین شود.
تشییع این فرمانده نظامی و قهرمان ملّی در تهران 7 میلیون و در مجموع 25 میلیون تشییع کننده در 4 شهر مختلف داشته است.
اما همه این افتخارها و حماسه آفرینی ها، مسؤولیت ما را در حفاظت از جان مردم در این اجتماعات انبوه، کم که نمی کند هیچ، بلکه بیشتر هم می کند.
می توانیم بگوییم فلانی آنقدر عاشق فلان شخصیت یا فلان مناسک بود که جانش را در فلان مراسم از دست داد، اما نمی توانیم با این قبیل سخنان، شانه از زیر بار مسؤولیت خود در حفاظت از جان مردم در این اجتماعات خالی کنیم.
احادیث و روایات فراوانی در خصوص ضرورت محکم کاری در امور وارد شده است، اما متأسفانه در عمل این بیگانگان هستند که در این زمینه خیلی دقیق تر و جدّی تر از ما عمل می کنند و هر حادثه کوچک و حتی بی تلفاتی را با دقّت و وسواس، محاسبات دقیق و شبیه سازی های رایانه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند تا از تکرار آن جلوگیری کنند.
وقتی پیامبر ما در یک کار به ظاهر کم اهمّیتی مثل چیدن سنگ لحد برای میّت -که عدم محکم کاری در آن عواقب چندانی ندارد-، آنقدر دقیق و حسّاس عمل می کنند و می فرمایند «به درستی که من می‌دانم این قبر به زودی فرسوده می‌شود ... ولی خدا دوست می‌دارد وقتی بنده‌ای، کاری را انجام می‌دهد، آن را محکم و استوار کند.» (1)، پس بنابراین هر چه ما به امور حسّاس تر و مهم تری مشغول باشیم، می طلبد که در آن امور محکم کاری بیشتری داشته باشیم و کار را به دست تقدیر الهی نسپاریم و سهل انگاری خود را با مقدّسات توجیه نکنیم؛ چرا که تقدیر الهی بر این است که در هر امری از قوّه عقل و تدبیر خداداد استفاده کنیم و احادیث و سیره پیشوایان ما نیز جزو مقدّسات ماست که موظّفیم به آن ها عمل کنیم.
متأسفانه فاجعه سقوط هواپیمای مسافربری موجب شد مسؤولین از زیر بار پاسخگویی و فشار افکار عمومی در ماجرای حادثه کرمان قسر در بروند.
اصلی‌ترین عامل رخ‌دادن حادثه تلخ جان‌باختن تعدادی از عزاداران در مراسم تشییع سپهبد شهید حاج قاسم سلیمانی، نصب داربست‌ها از سوی مسؤولان برگزاری مراسم اعلام شده است؛ نکته‌ای که از چند ساعت قبل از برگزاری مراسم هم هشدارهایی نسبت به آن اعلام می‌شد. (2)
سلامت و سبک زندگی/ 22
بارها در مقالات و نقدهایم به حدیثی از پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله) اشاره کردم که می فرماید «خداوند تعالی دوست دارد که هرگاه فردی از شما کاری می کند آن را محکم (و بی‌عیب) انجام دهد.»(1)
محکم کاری در هر تصمیمی اقتضا می کند که عواقب آن تصمیم را بسنجیم و برای آن تدبیر کنیم.
یک تصمیم اقتصادی مهم مثل سهمیه بندی بنزین - آن هم به صورت ناگهانی و پس از 6 سال تعطیلی این طرح و همچنین علی رغم وعده عدم اجرای آن تا پایان سال-، تصمیمی نیست که فقط کارشناسان اقتصادی آن را اتّخاذ و اجرا کنند، چرا که تجربه قبلی آن هم نشان داده که چنین تصمیمی عواقب اجتماعی، روانی و امنیتی دارد و می طلبد که مسؤولان حوزه های مختلف اجتماعی، رسانه ای و امنیتی برای آن پیش بینی و چاره اندیشی کنند.
یکی از توجیهات اجرای این طرح، کمک به کاهش معضل آلودگی هوای کلان شهرهاست؛ این در حالی است که راه حل های دیگری برای کاهش مصرف بنزین در کشور وجود دارد که بتواند مکمّل و تسهیل کننده دستیابی به اهداف این طرح باشد.
